Günün Yorumu (24 Mart 2008)

IMKB 100 endeksi 1424 puan yükselişle 41,143 puandan kapandı. İşlem hacmi Cuma günü olduğu gibi yine çok düşüktü (924 milyon YTL)

İşlem hacminin düşük olmasında siyasi belirsizliğin yanı sıra, Avrupa Borsalarının bugun kapalı olmasının da etkisi olduğunu düşünüyorum.

Özellikle 2.seansta 30 hisselerinde bir kıpırdama gözlendi, GARAN, ISCTR, VAKBN, YKBNK ve AKBNK günü ciddi yükselişlerle kapadılar. Ereğli Demir Çelik hisse senedindeki hareketlilik dikkat çekici idi.

Yarın IMKB açılışın Dow Jones'in ve Japonya'nın etkisinde kalacağını, ilerleyen saatlerde ise Avrupa Borsaların vereceği tepkiye paralel hareket edeceği beklenmekte. Tabii bu tahminlerin gerçekleşmesi, yarın iç siyasette olağanüstü gelişmeler (e-muhtıra, msn muhtıra vs) olmayacağı varsayımına bağlı.

AKP ekonomi kurmaylarının ortaya çıkıp, piyasaları bilgilendirici açıklamalar yapmasını bekliyor ve istiyoruz. Gün; partilileri arkasına alıp "Türkiye seninle gurur duyuyor" diye bağırtma, hamasi nutuklar atma, bir demeç tiyatro oynamak günü değildir. İddianame krizi sonrası; Şu ana kadar alınan ve bundan sonrası için alınacak ekonomik tedbirler konusunda ekonomi kamuoyu bilgilendirilmelidir.

İdeolojik zihniyetle hazırlanan iddianame

"İdeolojik zihniyetle hazırlanan iddianame" ifadesi bana ait değil. Hükümet muhalifi bir gazetenin (Milliyet), demokrasiye muhalif olmayan aydın bir başyazarına ait. Ben de başyazar gibi iddianame hazırlanırken komplo teorileri ve yapay korkulardan esinlenildiğini, bilerek (veya bilinçaltı kaynaklı) ideoloji sosu serpiştirildiğini düşünüyorum.

1-AKP takiye yapmakla suçlanıyor. Evrensel Hukuk normlarında, insanın beyninin içindekine göre hüküm verilmesi gibi bir durum sözkonusu değildir. CHP lideri, Kanaltürk TV sahibi, Cumhuriyet Gazetesi yazarı veya sokaktaki vatandaş "takiye yapıyorlar" ifadesi kullanabilir, ama demokratik bir devletin kurumlarının, bir kişiyi veya partiyi siyasetçi üslubuyla eleştirmesi, yargılaması düşünülemez.

2-İddianame'de İDO Genel Müdürünün Ulaştırma Bakanı, İGDAŞ yönetim kurulu üyesinin Enerji bakanı yapıldığı, "TBMM Başkanvekili Nevzat Pakdil'in, Erdoğan’ın belediye başkanı olduğu dönemde belediyeye bağlı İETT Genel Müdürlüğü görevinde" bulunduğu yazılıyor. Bunun neresinin suç olduğunu hakikaten anlayabilmiş değilim. Geçmiş kabinelere bakıyorum, Sağlık Bakanı doktorlukla uzaktan yakından alakası olmayan kişilerden seçilmiş, Milli Eğitim'in başına hayatında bir gün bile öğretmenlik yapmayan kişiler konulmuş. Koalisyon hükümetlerinde bakanlık pazarlığı sonucunda yetkin olmayan kişilerin bakan olduklarına şahit olmuşuz. Kaldı ki, bu bile hukuken suç değildir. Bakanların, yetkin (ehil) olup olmadığını atanmışlar, bürokratlar veya yargı değil, millet değerlendirir .(bkz: Türkiye Cumhuriyeti Anayasası), başarılı olanları ödüllendirir, başarısız ve beceriksizleri seçimle gönderir. %23 oyla gelen DSP'nin %1 le gönderilmesi gibi, CHP'nin geçmişte baraj altında kalması gibi.

3-"Bizdeki etnik unsurları birbirinden ayıran ya da bağlayan bağ, Yugoslavya’daki gibi Hırvat, Boşnak, Sırp gibi değildir. Yugoslavya’da savaşlar başladığı zaman birbirlerinden boşanmışlardır, ayrılmışlardır. Türkiye’de Kürt kökenli vatandaşlarımızın sorunu, Türk vatandaşın sorunu kadardır, Laz kökenli vatandaşımın sorunu ne kadarsa Kürt kökenli vatandaşımın sorunu da o kadardır." Tayyip Erdoğan'ın bu sözleri de kapatma iddianamesinde yer almıştır. Laz, Kürt, Çerkez sözcüklerini kullanmak mı suç, etnik unsurları birbirine bağlayan bağlardan biri de dindir demek mi suç? Eğer suçsa Durkheim dahil bütün sosyologları içeri tıkmak gerekiyor.

4-"CHP’nin grup toplantılarına başörtülü geldiğinde kıyamet kopmuyor, Adalet ve Kalkınma Partisi’ne geldiğinde kıyamet kopuyor. Türkiye bunları aşmalı. Aşmazsak yazık olur."

"Eğer evrensel hakları görmemezlikten gelirsek, ülkemize yazık ederiz. Bir hak, dünyanın bir ucunda farklı, bir başka ucunda farklı olamaz. Çünkü hak, hukuktan doğar; kanundan doğmaz. Hak, kanunlarla güvence altına alınır. Şu anda bütün gayretimizi ülkemizdeki bu mutabakat üzerine tahsis ediyoruz"

gibi sözler de iddianamede bulunmaktadır.

Acaba "aşmazsak yazık olur" sözü, belli ki aşacaklar şeklinde mi yorumlanmak isteniyor. "Mutabakat" sözü takiyenin ispatı mı?

5-İddianamenin "eylemlerin değerlendirilmesi" bölümünde, "Almanya’da bazı eyaletlerde yasaklanmış, diğer bazı eyaletlerde de yasaklanması tartışılmaktadır. İsviçre ve Belçika’da da benzer yasaklar vardır ve en son İspanya ve Hollanda’da türbanın belli alanlarda yasaklanmasına karar verilmiştir. " denilmiş, ABD, İngiltere ve Rusya başta olmak üzere yüzlerce ülkedeki uygulamalardan hiç bahsedilmemiştir.

Hatta şöyle bir yorum da yapılmıştır. "Türkiye Cumhuriyetinde siyasal İslam’ı esas alan partilerin Avrupa’daki Hıristiyan demokrat partilerle benzerliği söz konusu değildir."

6-Hele, şu ifade iddianameyi okuyan aydınların da dikkatini çekmiştir. "Bir ABD projesi olan ve kapsamındaki ülkeleri ılımlı İslami rejimlerle yönetmeyi amaç edinen Büyük Ortadoğu Projesi’nin eşbaşkanı olduğunu her fırsatta tekrarlayan Başbakan Erdoğan...". Taha Akyol bu ifade üzerine şunları yazmıştır:"Sayın Başsavcı’yı ispata davet ediyorum: ABD’nin BO Projesinin, bölge ülkelerini “ılımlı İslami rejimlerle yönetmeyi amaçladığını” ispat etmelidir!
Bu doğru ise ABD Türkiye’de rejimi yıkmak istiyor demektir!
BOP birçok bakımdan eleştirilebilir ama bir iddianamede, hele de diplomasi alanında, bu kadar ağır bir iddia delilsiz ileri sürülemez!
Savcı ispat etsin, bu eleştirimi özür dileyerek geri çekeceğim. İspat edemezse, takdir kendilerinindir...
Hukuki bir metin olması gereken “iddianame” bu kadar politize olamaz! Radikallerin miting kürsülerindeki politik dille konuşamaz!
Zaten iddianamenin sorunu, böyle bir ideolojik ve siyasi tavırla hazırlanmış olmasıdır.
Yargı tarihimizde bu tür siyasi tavırların örnekleri maalesef çok olduğu için yargı tartışma konusu olmaktan kurtulamıyor!"

Sami Selçuk ise Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'na yüklenmenin doğru olmadığını vurgulamakla birlikte, muğlak ifadelerin bu tür sonuçlar doğurabileceğini, hukukun siyasallaşabileceği üzerinde duruyor: "şu ‘odak’ da neyin nesi? Sınırları nerede başlar nerede biter? Tanımlayabilen var mı? Yok. Hukuku sulandırıp siyasallaştırmaya elverişli, netameli bu sözde kilit kavram, içine her şeyin kolaylıkla sızabileceği bir çıkın aslında.Sağlıklı bir hukukta çıkın/torba sözcükler olmaz, köşeli kavramlar olur. İşte Başsavcı, doğru/ádil hukuka göre değil, bu yasal hükümlere; bu yanlış hukuka yaslanılarak daha önce verilmiş Fazilet, Refah gibi partilerle ilgili örnek kararlara göre bu davayı açıyor."


Her madde üzerinde sayfalarca yazı yazılabilir, gazete küpürlerine dayanan, başı sonu kesilerek tırnak içine alınan ifadelerin yorumlanması 10 yıl sonra doktora tezi konusu bile olabilir.

Ama şu an, durum bilhassa ekonomik olarak çok ciddidir. Türkiye ilk defa, bir dünya krizine teğet geçme, hatta güvenilir yatırım bölgesi olma fırsatını yakalamıştı. İlk defa bu ülkede, bir krizin fırsata dönmesi ihtimali belirmişti. Ama bu iddianame ile bütün bunları kaçırdığımız gibi, ülke notunun arttırılmaması, hatta gelecekte bizi krize sürükleyen not düşürme enstrümanlarıyla tekrar karşı karşıya kalabiliriz. Bu riski göremeyenleri , zil takıp oynayan ana muhalefeti tarih değerlendirecektir mutlaka.

(Pek ihtimal vermeme rağmen) İddianame reddedilse, kapatma davası kararı çıkmasa bile , 2008 kayıp bir sene olarak ekonomi tarihine şimdiden geçmiştir.

Kapatma Davasının Borsaya Etkileri

14 Mart 2008 Cuma günü borsa kapandıktan sonra kapatma davası açıklandığı haberi ajanslara düştü. haber gelir gelmez de önce bir şok yaşandı, sonra da bu şaşkınlığa bıraktı. Halen de bu şaşkınlık ve belirsizlik devam ediyor.

İlk gün borsada yaşanan şokun, önümüzdeki günlerde AYNI ŞİDDETTE tekrar edeceğini düşünmemekle birlikte, kapatma davası isteminin içeride ve dışarıda önemli etkileri olacağını tahmin ediyorum.

1-Demokrasi sorununu çözmeden, bürokratik statükoyu kırmadan, kurumları gerçek görevlerine oturtmadan, çeteleri temizlemeden, Türkiye'nin ne siyasette ne de ekonomide önünü görmesi mümkün değildir. Uzun zamandır borsa gündeminde olmayan ekonomi dışı siyasi risk, artık dikkate alınması gereken bir parametre haline gelmiştir.

2-ABD de yaşanan ekonomik kriz, dolaylı değil direkt olarak tüm dünya borsalarını ve Türkiye'yi etkilemektedir. Bunun üstüne kapatma davası ile gelecek haberler, yorumlar, açıklamalar, tiyolarla (bunların bazılarının yalanlanması ile) VOLATİLİTESİ yüksek bir dönem geçirebiliriz.

3-Faizler Pazartesi günüyle birlikte yükseldi, reel piyasada zaten mevcut daralma, biraz daha arttı. Bu özellikle bazı şirketleri orta vadede daha fazla etkileyecektir. Yatırım yapılacak şirket seçiminde bu hususa dikkat edilmeli

4-Döviz borsaya göre biraz daha hassas bu konuda. Abdurrahman Yıldırım'ın dediği gibi Borsa ABD ye, döviz de yerliye bakar: "...Yerli dövizde satışa koşar mı?Döviz piyasası da en çok etkilenecek piyasalardan biri olmaya aday. Çünkü dışarıdan döviz girişi azalırsa, hatta içeriden bir miktar çıkış başlarsa, bunun kur düzeyine yansıması geçmiştekilerden daha sert olabilir. Siyasi istikrarsızlığa karşı yerleşiklerin duyarlılık göstermesi, kur yükseldiğinde satmalarını önleyebilir. Yukarıda görüldüğü gibi, yerlilerin döviz hesaplarını doldur boşalt hareketi bu kez gerçekleşmeyebilir. Çünkü siyasi belirsizliğin küresel dalgalanmayla birleşmesi yerlileri bu kez satışa koşmaktan alıkoyabilir. Bankalardaki döviz likiditesi de bir süre sonra bitebilir. Bu açıdan kurda geçmiş dalgalanmalara göre yukarı hareketleri daha sert görebiliriz."

Günün Yorumu (21 Mart 2008)

IMKB 100 endeksi bugünü de çok sakin geçirdi. Bunda Avrupa ve ABD piyasalarının kapalı olmasının etkisi büyüktü. Endeks 128 puan (%0,32) düşüşle 39,719 puandan kapandı.

İşlem hacmi son ayların en düşük değerindeydi. 670 milyon YTL.

Yaşanan son iç siyasi gelişmelerden (AKP nin kapatma davası açılması) sonra, MACD, CCI, trigger vs konuşmanın, bugün yorumlamanın bir anlamı olmadığını düşünüyorum.

Türkiye'de kurumlararası bir güç savaşı (liberal-otoriter felsefe savaşı) yaşanıyor, iki taraf birbirine karşı bütün kozlarını kullanıyor. 27 Nisan 2007'de denenen, 14 Mart 2008'de bir daha denendi. Bir kez daha devlet-millet karşı karşıya getirildi. Borsa açısından bunun sonuçları kısa vadede yıkıcı etkiye sebep oluyor. Özellikle Cuma günleri, yatırımcılar arasında acaba bu Cuma seans sonunda ne olacak, hangi düğmeye basılacak" soruları soruluyor ki, bunun neden olduğu güvensizlik bizi hem içeri hem de dışarıya karşı rezil ediyor.

Bu yaşananlar, borsayı kısa, orta ve uzun vadede etkileyecektir. Yabancı takas oranı ne olursa olsun. O yüzden, önümüzdeki günlerde bir kaç yazı, analiz yayınlayacağım.

PROC Göstergesi

PROC, hisse senedinin şu andaki fiyatından, bir süre önceki fiyatının çıkarılması ile elde edilir.
Gerçek değer veya yüzde olarak ifade edilebilir. Momentum göstergesi, aynı bilgiyi
oransal olarak ifade eder.

Hisse senetlerinin belli bir devire"cycle" göre hareket ettiği ve dalga tipi seyir izlediği oldukça yaygın bir görüştür. Bu dalga şeklindeki hareket, alıcı ve satıcıların beklentilerinin,fiyatları kontrol altında tutmak için mücadeleleri sırasında değişmesinden kaynaklanır.

ROC, belli bir zaman içerisinde fiyatların değişimini gösteren ve dalga tipi hareket eden bir göstergedir. Fiyatlar yükselirken ROC da yükselir; fiyatlar düşerken ROC da düşer.

Fiyatlardaki değişme miktarı ne kadar büyük olursa ROC 'un değişme miktarı da o kadar
büyük olur. En çok tercih edilen periyotlar 12 ve 25-günlerdir. 12 günlük ROC, kısa ve orta vadede kullanılan mükemmel bir aşırıalım-aşırısatım göstergesidir.ROC ne kadar yüksek ise, hisse senedi o kadar aşırıalım durumundadır. ROC ne kadar düşük ise
fiyatların bir yükseliş yapma şansı o kadar kuvvetlidir. Fakat, bütün aşırıalım-aşırısatım göstergelerinin kullanımında olduğu gibi, pozisyon açmadan önce fiyatların yönünün de dönmesini beklemek gerekir. Aşırıalım durumunda olan bir piyasa bu durumunu bir süre daha devam ettirebilir. Gerçektende, aşırıalım-aşırısatım değerlerinin çok kuvvetli olması mevcut trendin devam edeceği anlamına gelir. 12-günlük ROC hareketi dalga tipi hareket yapısına çok benzer. Daha önceki dalga hareketleri incelenerek fiyatlarınyönü hakkında başarılı tahminler yapılabilir.

Maymunlar Cehennemi

Bir zamanlar köyün birine bir adam gelmiş ve tanesi 10 Dolar'dan maymun alacağını söylemiş. Köyde çok sayıda maymun olduğu için köylüler sevinçle ormana koşup maymunları yakalamaya başlamışlar.

Adam,binlerce maymunu 10 Dolar'dan satın alınca ortalıkta maymunlar azalmış, yakalaması zorlaşmış. Köylüler tam maymun yakalamaktan vazgeçecekken adam tanesine 20$ vereceğini söylemiş.

Tekrar heveslenen köylüler tekrar maymunları yakalamaya başlamışlar. Bir süre sonra da fiyatı 25 Dolar'a çıkarmış. Ancak bırak yakalamayı, maymuna rastlamak bile çok zorlaşmış.

Bunun üzerine adam fiyatı 50 Dolar' a çıkardığını, ancak kendisinin işi olduğu için şehre gitmesi gerektiğini, yardımcısının onun yerine alım yapacağını söylemiş. O yokken yardımcısı köylülere demiş ki; Şu büyük kafesteki maymunlar var ya ben onların tamamını size tanesi 35$ dan satayım, siz de adam gelince ona 50$ dan satarsınız.
Köylüler bütün birikimlerini bir araya toplayarak bütün maymunları satın almışlar.
Sonra ne adamı ne de yardımcısını bir daha gören olmamış.
Şimdi borsanın nasıl çalıştığı hakkında biraz bilgi sahibi olmuşsunuzdur.

Günün Yorumu (13 Mart 2008)

IMKB 100 endeksi dün olduğu gibi bugünü de yurtdışı piyasaların etkisinde kalarak geçirdi. Endeks 1826 puan (%4,12) düşüşle 42,421 puandan kapandı.

ABD Dolarının 12 yıldır ilk kez 100 Yen'in altına inmesi, paritelerdeki diğer oynamalar, petrolun 110 doların, altın fiyatlarının 1000 doların üstüne çıkması günün kaygı verici gelişmelerindendi.


Günün en hareketli hisseleri ISCTR, GARAN, YKBNK, TCELL, VAKBN oldu. AYGAZ ise 30 endeksinin tek yükselen hissesi idi.

Teknik göstergelere bakarsak MACD (26,12,9 exp) halen trigger çizgisi ile keşisti ama henüz bir yön tayin etmek sözkonusu değil. RSI 42, CCI -58 de blunuyor.

Günün Yorumu (11 Mart 2008)

IMKB 100 endeksi yurtdışı borsaların da etkisiyle günü 1783 puan yükselişle 43.318 puandan kapadı. Endeks dünkü kapanışa göre % 4,29 değer kazandı. İşlem hacmi ise 2.007.098.645 YTL oldu.

Günün en hareketli hisseleri GARAN, AKBNK, ISCTR, VAKBN, KCHOL oldu.

YKBNK de %10,37 lik yükseliş dikkat çekici idi. IMKB 30 de en çok değer kazanan diğer hisseler HALKB (%9,72), HURGZ (%9,38), VAKBN (%9,09) ve KRDMD (%7,62) şeklinde gerçekleşti.

IMKB 30 içinde yer alan ve değer yitiren sadece 2 hisse senedi vardı. Bunlar ARCLK ve ASYAB.

Teknik göstergelere bakarsak MACD (26,12,9 exp) halen trigger çizgisinin altında bulunuyor. RSI 44.9, CCI -61 de (-100 çizgisini yukarı kesmiş durumda)

Yurtdışı borsalarının dikkatle takip edilmesi gerekiyor.

Borsada Kazanma Stratejileri 3

Bir önceki yazımızda farklı yatırım (veya kumar) yöntemleri olduğundan bahsetmiştim. Bu yöntemlerin bazılarına ters düşebilecek ancak genel geçerliliği olduğuna inandığım strateji ve taktikleri sıralamak istiyorum.

1-Kısa vade yerine ana trendi takip etmeye çalışın.

2-Ana trendi değiştirebilecek olayları, siyasi, ekonomik ve dış gelişmeleri dikkatle takip edin. Haberler, yorumları izleyin, ama analistlerin, yorumcuların söylediğinden dolayı "gaza gelmeyin".

3-Kısa vadeli işlem yapmak ve o işlemlerden kar yapmak küçük yatırımcı için çok zordur. Derinlikli ekran takip etse bile çok çok zordur.

4-Borsanın yükselme trendi içinde bulunduğu zamanlarda kısa vadeli oynamak daha az kar etmenize veya daha kötüsü herkes kazanırken sizin zarar etmenize yol açabilir. Bu insanın hem fizyolojisini hem de psikolojisini bozar. Küçük yatırımcının yükselen trendte IMKB 30 hatta 10 kağıtlarını takip etmesi daha uygun olabilir.

5-Yükselen trendte sabırla beklenmesi gerekir. Yanlış kağıt yanlış zamanda ve yanlış fiyattan alınmadıysa, bu kağıda da mutlaka sıra gelir.

Temel Analiz Nedir

Temel analiz şirketlerin mali tablolarının incelenmesi sonucu yapılan analize denir. Temel analizle şirketin mali durumu ve sektör içindeki yeri hakkında bilgi sahibi olmak mümkündür.

Borsada kazanma stratejilerinden bir tanesi de temeli sağlam hisse senetlerine yatırım yaparak uzun vadeli riski nispeten azaltarak, yüksek getiri elde etmektir. Temel analizi savunanlar, bilançosu güçlü bir şirketin eninde sonunda hakettiği değere ulaşacağını iddia ederler. İstisnalar hariç bu görüş, rakamlarla ve hisse senedi performansıyla kendini doğrular.

Amatör yatırımcıların, temel analizi kullanmaları ve buna göre yatırım yapmaları o kadar kolay değildir. Bu yüzden borsa uzmanları profesyonel yardımı tavsiye ederler. Bununla birlikte yatırımcıların en azından temel kavramları öğrenmelerinin o kadar da zor olmadığını da düşünüyoruz. Temel analiz konusunda yazılıp çok sayıda kitap yazılmıştır, çok sayıda da internet sitesi vardır. Detaylı bilgiye ulaşmak eskisi kadar zor değildir, yeter ki temel analize inanılsın ve öğrenme yönünde gayret sarfedilsin.

Temel analizin en önemli aracı bilançodur. Bilanço bir şirketin varlıklarını, borçlarını, sermayesini ve kar-zarar durumunu içeren bir tablodur. Bu tablonun kalemlerini tek tek inceleyerek şirketin geçmiş durumu görünür, gelecekte de nasıl olacağı konusunda da fikir verir.

ADX Göstergesi

ADX Directional Movement, piyasanın trend döneminde olmadığı bölümleri ayıklayan ve trendin gücünü
belirten bir göstergedir. Trend izleyen göstergeler, piyasalar trend durumunda değilken
bazı problemlerle karşı karşıya kalırlar. ADX bize piyasanın trend durumu belirttiği için,
trend oluşmamış durumlarda hatalı yatırım yapmamızı engeller.

ADX, sadece piyasanın yön tutup tutmadığını belirtir, hangi yönde hareket edeceği
hakkında bilgi vermez. ADX değeri ne kadar büyük ise trend de o kadar güçlü demektir.
ADX'in düşük seviyelerden yükselmeye başlaması yeni bir trendin doğacağı anlamına
gelir. Yüksek seviyelerden düşmeye başlaması ise piyasanın bir süre için konsolidasyon
dönemine gireceği şeklinde yorumlanabilir.

VHF Göstergesi

The Vertical Horizontal Filter VHF, piyasanın trend durumunda olup olmadığını belirtir.

MACD ve hareketli ortalama gibi trend-izleyen göstergeler piyasa trend döneminde iken
mükemmel sonuçlar verirler, fakat trend oluşmamış, belli bir aralığa sıkışmış dönemlerde ise
bir kaç kez üstüste hatalı sinyaller verebilirler. Diğer taraftan, RSI ve Stochastic gibi
aşırıalım-aşırısatım göstergeleri piyasalar dar aralıkta seyir ederken iyi çalışırlar, fakat
piyasanın trende girdiği anlarda pozisyonları başarısız bir şekilde kapatırlar. VHF göstergesi,
yatırımcılara gösterge seçimi konusunda yardımcı olur.

VHF, bir kaç farklı şekilde yorumlanabilir.

1. VHF değerinin yüksek olması piyasanın trend durumunda olduğunu belirtir. VHF değeri
ne kadar yüksek ise trendin kuvveti de o kadar fazladır ve trend-izleyen göstergeler
tercih edilmelidir.

2. VHF ' nin yönü, piyasanın trend durumunda olup olmadığı hakkında bilgi verir. VHF ' nin
yükselmeye başlaması trendin oluşmaya başladığını, VHF ' nin düşmeye başlaması ise
piyasanın konsolidasyon dönemine gireceğini gösterir.

3. VHF yüksek değerlere ulaştıktan bir süre sonra konsolidasyon, düşük seviyelere geldikten
bir süre sonra ise trend oluşması beklenebilir.

MFI Göstergesi

MFI, Money Flow Index bir hisse senedine akan paranın gücünü belirten bir göstergedir. RSI'a benzemekle
birlikte, aradaki farklılık RSI'ın sadece fiyat hareketini hesaba katması, MFI'nın ise işlem
hacmini de kullanmasından kaynaklanmaktadır.

- Fiyat hareketi ile gösterge arasındaki trend farklılığı önemli bir durumdur. Fiyatlar
yükseliş trendinde iken MFI'nın düşmesi (veya fiyatlar düşüş trendinde iken MFI'nın
yükseliş trendinde olması) trendin bir süre sonra yön değiştireceği anlamına gelmektedir.

- MFI 80 seviyesinin üzerine çıktığında piyasanın tepe noktası oluşturduğu, 20 seviyesinin
altına indiğinde ise dip noktası oluşturduğu yorumu yapılabilir.

Williams Göstergesi

Williams %R, aşırıalım-aşırısatım durumunu belirten bir göstergedir.

Bütün aşırıalım-aşırısatım göstergelerinde olduğu gibi, pozisyon almadan önce fiyatların
yön değiştirmesini beklemek gerekir. Örneğin, bir aşırıalım-aşırısatım göstergesi (Stochastic
veya Williams %R gibi) aşırıalım konumunda ise, satım yapmadan önce fiyatların aşağı yöne
dönmesini beklemek mantıklı olur. ( MACD, fiyatların yön değiştirmesini başarılı bir şekilde
gözlemleyen bir göstergedir). Aşırıalım-aşırısatım göstergeleri fiyatlar yükselmeye-
düşmeye devam ederken uzun süre aşırıalım-aşırısatım durumlarını devam ettirebilirler.
Sadece aşırıalım durumunda olduğu için bir hisse senedini satmak yanlış bir stratejidir.

Williams %R, hisse senedi tepe noktası oluşturup düşmeye başlamadan bir kaç gün önce
tepe noktası oluşturur ve düşmeye başlar. Aynı şekilde, hisse senedi dip noktası oluşturup
yükselmeye başlamadan bir kaç gün önce dip noktası oluşturur ve yükselmeye başlar.

Envelope Göstergesi

Envelope iki tane hareketli ortalamadan oluşur. Bir hareketli ortalama yukarı, diğeri
ise aşağı kaydırılır.

Envelope, bir piyasanın normal işlem görme bandının alt ve üst sınırlarını belirler.
Üst banda ulaşıldığında satış, alt banda ulaşıldığında ise alış sinyali üretilir.
Bantların aşağı ve yukarı kaydırma oranları hareketliliğine göre değişir. Piyasa ne
kadar hareketli ise kaydırma oranlarının o kadar yüksek olması gerekir.

Fiyatlar bantlara değdikten sonra daha gerçekçi seviylere gelme eğilimidedir.
Bollinger Bands ile aşağı yukarı aynı şekilde yorumlanabilir.

Stochastic Göstergesi

Stochastic, hisse senedinin son fiyatının belli bir süre içindeki işlem aralığına
oranlanmasıyla elde edilir.

Stochastic, iki çizgi halinde gösterilir. Ana çizgi %K olarak adlandırılır. Diğer çizgi ise
%K ' nın hareketli ortalaması olup, %D olarak ifade edilir.

Stochastic bir kaç şekilde yorumlanabilir.

1. %K veya %D belli bir seviyenin (20) altina inip tekrar bu seviyenin üstüne çıkarsa alım,
%K veya %D belli bir seviyenin (80) üstüne çıkıp tekrar bu seviyenin altına inerse satım
yapılır.

2. %K, %D 'nin üstüne çıktığı an alım, altına indiği an ise satım yapılır.

3. Fiyat hareketiyle uyumsuzluk (divergence) önemli bir durum teşkil eder. Fiyatlar daha
önceki tepe noktalarının üstüne çıkarken, Stochastic eski tepe noktalarının üzerine
çıkamıyorsa, aynı şekilde fiyatlar daha önceki dip noktalarının altına inerken, Stochastic
eski dip noktalarının altına inemiyorsa bir süre sonra piyasanın Stochastic yönünde
düzelme yapması beklenir.

Volume Oscillator Göstergesi

Volume Oscillator, hisse senedinin işlem hacminin iki ayrı hareketli ortalaması arasındaki
değer farkını gösterir. Gösterge gerçek değer veya yüzde olarak ifade edilebilir.

Bu gösterge, işlem hacmi trendinin yönünü saptamak için kullanılır. Sıfır seviyesinin üstüne
çıkıldığında, işlem hacminin kısa vadeli hareketli ortalamasının işlem hacminin uzun vadeli
hareketli ortalamasının üstüne çıktığı, dolayısıyla kısa vade işlem miktarının yükseliş
yönünde olduğu anlaşılır.

İşlem hacmi trendi, yatırımcıyı bir çok konuda aydınlatabilir. Yaygın bir kanıya göre, Fiyatlar
yükselirken işlem hacminin yükselmesi ve fiyatlar düşerken işlem hacminin düşmesi
piyasanın yükseliş eğiliminde olduğu anlamına gelir. Tersi bir şekilde, fiyatlar düşerken işlem
hacminin yükselmesi ve fiyatlar yükselirken işlem hacminin düşmesi piyasanın düşüş eğilimi
gösterir.

CCI Göstergesi

CCI, fiyatların istatistiki ortalamaya göre değişimini gösterir. Yüksek CCI
değerleri fiyatların ortalama seviyeye göre alışık olmadık şekilde yüksek olduğunu,
düşük CCI değerleri ise alışık olmadık şekilde düşük olduğunu gösterir.

CCI iki şekilde yorumlanabilir.

- Piyasanın yeni yüksek seviyelere ulaşmasına rağmen, CCI 'nın daha önceki yüksek
seviyelerini geçememesi durumunda bir düzelme hareketi beklenebilir.

- CCI genellikle +100 ve -100 değerleri arasında hareket eder. +100 değerinin
üzerine çıkması aşırı alım durumunu, -100 seviyesinin altına inmesi ise aşırı
satım durumunu gösterir. Bu durumlarda piyasanın düzelme yapması beklenebilir.

Chaikin Oscillator Göstergesi

Chaikin Oscillator, 3 günlük Birikim/Dağılım hareketli ortalamasından
10 günlük Birikim/Dağılım hareketli ortalamasının çıkarılmasıyla elde
edilir.

İki şekilde yorumlanabilir:

1-Fiyatlar aşırıalım/aşırısatım bölgelerinde yeni yüksek veya yeni düşük
değerlere ulaşırken, indikatörün yeni yüksek veya veyi düşük değerlere
ulaşamıyarak yön değiştirmesi piyasanın yön değiştireceği şeklinde
yorumlanabilir.

2-İndikatör yön değiştirip trend ile aynı yöne dönerse alım veya satım
sinyali oluşur. Örneğin, bir hisse senedinin değeri 90 günlük
hareketli ortalamasının üstünde iken yükseliş trendinde olduğunu kabul
edersek, indikatörün negatif bölgede iken yukari yöne doğru hareket
etmesi alım sinyali şeklinde yorumlanır. Aynı şekilde, hisse senedi
değerinin 90-günlük hareketli ortalamasının altında iken, indikatörün
pozitif bölgede bulunurken aşağı yöne dönmesi satım sinyali olarak
kabul edilebilir.

Momentum

Momentum, belli bir zaman aralığında fiyatlardaki değişme miktarını ölçen bir göstergedir.

Momentum ve Price ROC göstergelerinin yorumlanışı aynıdır. İki gösterge de fiyatlardaki değişimi hesaplar. Price ROC, fiyat değişimini yüzde olarak, Momentum ise oran olarak ifade eder.

Momentum iki şekilde yorumlanabilir.
- Momentumu, MACD gibi trend takip eden bir gösterge şeklinde yorumlayabilirsiniz.
Yani gösterge dip yapıp yükselmeye başlayınca alım, tepe yapıp düşmeye başlayınca
satım yapabilirsiniz. Dip veya tepe yaptığını anlayabilmek için 9 günlük hareketli
ortalamasını kullanabilirsiniz. Momentum geçmiş değerleriyle kıyaslandığında çok
yüksek veya çok düşük değerlere ulaşmış ise mevcut trendin devam edeceğini kabul
edebilirsiniz. Örneğin Momentum çok yüksek seviyelere ulaşmış ve aşağı dönmüş ise
fiyatların yükselmeye devam etmesi beklenebilir. Her iki durumda da, fiyatların
göstergenin verdiği sinyali doğrulamasını bekleyin. (Yani, gösterge yüksek seviyelere ulaşmış ve düşmeye başlamış ise, satış işlemi yapmadan önce fiyatlarında düşmeye başlamasını bekleyin.

- Momentum, aynı zamanda fiyat hareketinden önce tepki veren bir gösterge olarak da
kullanılabilir. Piyasa tepe oluştururken, fiyatlar yükselmeye devam etse veya
konsolidasyon dönemine girse bile, Momentum hızlı bir şekilde tırmanıp sonra fiyat
yönünün aksine hızlı bir şekilde düşmeye başlayabilir. Benzer bir şekilde, piyasa dip oluştururken, Momentum önce hızlı bir şekilde düşüp sonra fiyat hareketinin aksine hızlı bir şekilde yükselebilir.

RSI Gostergesi

RSI, çok yaygın bir göstergedir. RSI, 0 ve 100 arasında değer alan ve fiyat izleyen bir formasyona sahiptir.

RSI, kullanımında yaygın bir yöntem ise fiyat hareketiyle uyumsuzluklara, yani fiyatlar yeni yüksek seviyeler oluştururken RSI 'ın yeni yüksek seviyeler oluşturamamasına dikkat etmektir. Bu uyumsuzluk trendin yön değiştireceğine dair bir işarettir. Bu durumda RSI yönünü aşağı çevirir ve bir önce dip noktasının altına düşerse, "failure swing" oluştuğu söylenir. "Failure swing" trendin yön değiştireceğini teyid eden bir durumdur.

Tepe ve Dip noktaları :
RSI genellikle 70 seviyesinin üstünde tepe ve 30 seviyesinin altında dip oluşturur.
Genellikle bu tepe ve dip noktaları fiyat grafiğinden önce oluşur.

Grafik Formasyonu :
RSI, genellikle omuz-kafa-omuz veya üçgenler şeklinde formasyon alır.

FAILURE SWING (destek veya direncin kırılması olarak da bilinir) :
RSI ' ın bir önceki tepe noktasının üstüne çıkması veya bir önceki dip noktasının altına
inmesi.

Direnç ve Destek :
RSI, bazı durumlarda direnç ve destek noktalarını fiyat grafiğinden daha başarılı gösterebilir.

Fiyat hareketiyle uyumsuzluk :
Fiyatların yeni yüksek (düşük) değerlere ulaşmasına rağmen, RSI ' ın yeni yüksek (düşük) seviyelere ulaşamaması durumudur. Bu durumlarda genellikle piyasa RSI yününde
düzelme gösterir.

Korelasyon

ımkb korelasyon %88

Borsada Kazanma Stratejileri 2

Kaldığımız yerden devam ediyoruz.

Borsayı uzun soluklu olarak düşünüyorsanız, kendinizi tanımadan kazanma ihtimaliniz azdır. Bunu aklınızdan çıkarmayın. Başkaları için geçerli olan stratejiler ve yatırım metodları sizin için geçerli olmayabilir:

- Güniçi trade

- Haftalık aylık trade

- Bir kağıda odaklanmak

- Portföy yapıp beklemek

- Hareketli kağıtlara odaklanmak

- Sadece IMKB 10 kağıtlarına yatırım yapmak

- Sadece düşük hacimli kağıtlarla oynamak

- Ana trend takibi

- Açığa alım yapmak

- Kredili oynamak (özellikle oynamak kelimesini kullanıyorum)

- Kademeli alım veya satım yapmak

- Ya herro ya merro deyip rulet oynamak

- Tiyoya göre hareket etmek

- Bilançosu sağlam kağıtlara veya iyi gelecek kağıtlara yatırım yapmak

gibi. Bu metodlardan herbiri, bir çok kişiye deva olmuştur, para kazandırmıştır (kaybettirmiştir de).

Aspirin bir çok derde devadır, ama midesi hassas kişinin aç karnına aspirin yutması çok kötü sonuçlara yol açabilir. Bu yüzden en doğru yatırım stratejisini kişinin kendi belirlemesi gerektiğini düşünüyorum. O yüzden tanıma süreci çok önemli.

Psikolojik faktörleri sıralama devam edelim

1-Hırslı olmak zaman zaman iyidir, ama aşırı hırs çoğu zaman borsada zarar verir. Çevrenizde borsa sayesinde ev, araba, yat, kat sahibi olan insanlar olabilir. Ama şunu söyleyeyim, sizin göstereceğiniz 1 kazanana karşı, ben varlığını yitiren 20 adam gösteririm.

2-Aşırı temkin de zararlıdır, riskten korkuyorsanız, para kaybetmeye tahammülünüz yoksa, borsaya hiç bulaşmayın.

3-Kanaatkar olmayı da bilin. "Bana 1 yılda %50 yetmez, en az 5 kat 10 kat para yapmalıyım" mantığı eninde sonunda felaketle sonuçlanır.

Hisse.net hakkında

Kaç yıldır takip ediyorum hatırlamıyorum bile. Türkiye'nin en iyi, en dolu, en doyurucu borsa sitesi. Bir borsa sitesi kuracaksınız, sahibine (tahmin ediyorum) yüzbinlerce dolar teklif edilecek ve siz herşeyi reddedip, özellikle anasayfanızda spekülasyondan ve manipülasyondan uzak olup temiz kalmayı sürdüreceksiniz. Gerçekten takdir edilmesi gereken bir olay.

Yonetici ve sahiplerine bir kez daha teşekkürler.

Borsada Kazanma Stratejileri 1 (Kendini tanima süreci)

1-Kendinizi tanıyın, psikolojinizi ve özelliklerinizi kendi kendinize sorgulayın. Acaba ben borsa yatırımı yapabilecek sinirlere sahip miyim diye sorun. Bu soruyu ve sorgulamayı sadece endeks veya hisseniz taban yaptığında değil, yükseliş dönemlerinde de yapın.

2-Kendinizi finansal olarak değerlendirin. Borsaya koyduğunuz para sizin mi, eş dost parası mı, borç para mı, bilezik küpe bozdurulmuş altın vs parası mı? Bu paraya hangi periyodta ihtiyacınız olabilir? (1 ay, 3 ay, 1 yıl, 3 yıl, birikim parası 10 yıl dursa da olur mu)

3-Ne kadar risk alabilirsiniz? Bunu irdeleyin. Risk değerlendirmesi yapmak için finansçı olmasına, metastock formullerini (o ne ya), göstergeleri bilmenize, bilanço kalemlerini yutmanıza gerek yok.

4-Çevrenize bakın. Size borsa konusunda rehberlik eden kimseler var mı? O rehberler ne kadar doğru rehberler, borsa geçmişleri, teknik bilgileri ve elbette kazanç ve kayıpları...