Var mısın yok musun?

Borsanın teorisine ve pratiğine uzak kişilere genelde risk kavramını anlatmak çok zordu. Zordu diyorum çünkü eskiden Var mısın Yok musun diye bir yarışma TVlerimizde yayınlanmıyordu.

Nasıl futbol maçları onbeşin üzerinde kamerayla takip edildikten ve hakem yorumları didik didik edildikten sonra halkımız hakem uzmanı haline geldiyse, yukarıdaki yarışmadan sonra da herkes "risk nedir" i daha yakından anlama fırsatı buldu.

Sol tarafta 3 mavi var, sağ tarafta bir kırmızı 500.000. "Hocam bu risk alınmaz, teklifi kabul et, %25 şansın var" veya "biz lisede olasılık görmüştük, arka arkaya bir kırmızı açtırmama olasılığı % 25 in de altında" gibi yorumlara sıklıkla rastlıyoruz.

"Adamcağızın çocuğu hasta", "yazık amcamın evine haciz gelmiş", "kızın evi soyulmuş". "150.000'lik risk için değmez, hem 50.000 de iyi para". Borsanın risk mantığına bakarsız temelde büyük farklılık olmadığını görürüz. Okullarda öğretilen "risk ne kadar fazlaysa getiri de o kadar fazla olur" tam manasıyla işlemektedir. Daha açık ifadeyle getirinin artmasını istiyorsanız götürü olasılığının da yüksek olduğunu kabul etmek zorundasınız.

Spekülatif hisselerin bir ayda veya bir yılda kendini 5 e 10 e katladığını görüp, balıklama dalmak, var mısın yok musun da 9 u mavi olan 10 kutuda kırmızıyı bulma hayalinden farksızdır.

İşin acı tarafı bu tip hisselere serbest düşüşte yakalanırsanız, size teklif sunacak Hamdi Bey de olmayacaktır.

Yani, yok musun yok musun?

Teknik Göstergeler Ne Kadar Gösterir - 1

Güniçinde hiç ekrana bakmayan, teknik analizden anlamayan, temel analizi de hiç bilmeyen bir yatırımcı varsayalım.

Bu yatırımcımız tiyolara göre de hareket etmiyor. IMKB 30'da yer alan Türkiye'nin güçlü şirketlerinden birinin hissesini almaya karar veriyor.

Kullandığı araç seans sonları baktığı yeşil(al), kırmızı(sat) veren oklarla yön gösteren ağırlıklı hareketli ortalama grafiği. Yeşil'i gördüğü an alıyor, kırmızıyı görünce satıyor.

Olayı pratiğe şöyle döküyoruz,

yatırımcımız sinyali gördüğü günden bir iş günü sonrasında alım yapıyor.
Elinde 100 YTL var.
Alım yaptığı tarih 25 Nisan 2007.
Alım yaptığı fiyat: 5.55
Aldığı lot sayısı: 18.02

A-Disiplinli al sat yapan yatırımcı



- Bu yatırımcı kırmızı sinyalini gördüğü günün ertesinde satışa geçiyor. Seansın son dakikalarına kadar bekliyor ve aktiften satış emri veriyor. Elindeki para 90.99 YTL iniyor.

- Yeşil sinyal için pusuya yatıyor, nihayet o sinyal 21-05-2007 de geliyor. Ertesi gün sabah seansının başlangıcında aktiften alım yapıyor. Elindeki para 90.99 YTL kaldığı için ancak 15.93 lot hisse alıyor. Kırmızı sat sinyali gelince satıyor. Para tabloda da görüleceği gibi 88.42 YTL ye düşüyor. Bu şekilde SADECE TEKNİK ANALİZ SİNYALLERİNE GÖRE ALT-SAT-AL-SAT yapmaya devam ediyor. Yatırımcımız 10-01-2008 de son satışını yapıyor ve parasının 84.6 YTL ye düştüğünü görüyoruz.


2-Bahtsız Bedevi Yatırımcı Tipi



Diğer yatırımcımız da sinyallere göre alım satım yapıyor, tek farkı sinyal geldikten bir gün sonra alım ve satımları disiplin içinde yapmaması. Alım yaptığı gün EN YÜKSEK FİYATTAN ALDIĞINI, satım yaptığı gün ise GÜNİÇİ EN DÜŞÜK FİYATTAN SATTIĞINI varsayıyoruz. Bu yüzden varsayılan bu yatırımcıya BAHTSIZ BEDEVİ dedik.

10-01-2008 de Bahtsız bedevi yatırımcımızın elinde kalan para ise 68.07 YTL. 9 ayda 100 YTL yi 68.07 YTL ye indirmeyi başarıyor. Dikkat edin disiplinli yatırımcı ile alım ve satımları aynı gün yapıyorlar, aynı hisse senedini alıyorlar. Tek farkı biri sistemli al sat yapıyor, öbürü ise satış günü acaba yükselir mi diye beklerken güniçi en kötü fiyattan veriyor.


3-Yatırımcı Ayşe Teyze



Ayşe Teyzemizin de 100 YTL si var. Ne teknikten ne temelden ne de hareketli ortalamadan anlıyor. 25 Nisan 2007'de aynı hisseyi aynı 5.55 fiyatından alıyor ve diğerleri ile aynı gün 10-01-2008 de seans sonu aktif fiyattan satıyor. HİÇ ALSAT YAPMIYOR. Teyzemizin elindeki para 106.31 YTL.

"Teknik göstergeler ne kadar gösterir"in bir örneği.

Peter Lynch in Kokteyl Teorisi

Peter Lynch'in kokteyl teorisi vardır. Karışık analizlerden ve temelden ziyade, çok basit bir anlamda teknik analizle ilgilenir. Özetle şudur:

Bir kokteyle gittiniz:

1. İnsanlar "Aman borsa ne berbat" diyorlarsa, güzel güzel kağıt toplanır. Lynch
temeli de inkar etmez tabii ki, temeli düzgün kağıtları toplar.

2. İnsanlar "oh oh borsa ne güzel" diyorlarsa, dikkatli olunur. (Trafikteki sarı ışık)

3. İnsanlar kokteylde size gelip de, "Şunu al, bunu al" şeklinde kağıt önermeye
başladıklarında, usul usul maldan çıkılır.

Peter Lynch kimdir derseniz, zamanında ABD'nin en büyük yatırım fonu olan Fidelity Magellan'ı tüm dünyaya tanıtan adamdır. 20 milyon dolarla aldığı fonu, 14 milyar dolar yapmıştır.

MACD Gostergesi

En popüler teknik göstergelerden biridir. Macit olarak da bilinir :) MACD iki moving average(hareketli ortalama) arasındaki ilişkiyi gösteren, trendi gözleyen bir göstergedir. MACD, 12 günlük hareketli ortalamadan, 26 günlük hareketli ortalamanın çıkartılmasıyla hesaplanır.

0'ın üstünde olduğu zaman, 12 günlük hareketli ortalama değeri 26 günlük hareketli ortalama değerinden daha yüksek demektir. Bu da bir alım (boğa) piyasası anlamına gelir ki, mevcut beklentilerin (12 günlük ortalamalar) daha önceki beklentilerden (26 günlük hareketli ortalama) daha fazla güçlü olduğu şeklinde yorumlanır. Bu, arz talep dengesinde bir boğa piyasası, yukarı trend yönünde bir değişim olduğunun göstergesidir.

Tersi durumda ise ayı piyasası olduğu varsayalır.

Teknik analiz grafiklerinde gördüğünüz kesikli çizgi teknik olarak al sat sinyali verir (verdiği varsayılır). Ezberlemeye gerek yok, zaten bir çok graifkte yeşil ve yukarı ok ve aşağı kırmızı ok olarak ayrıca belirtilir.

Tüm gösteregelerde söylemem gereken bir şey var, o da asla tek göstergeye bağlı kalmamak gerektiğidir.